Ekonomia współdzielenia – czym jest?
Wyobraź sobie świat, gdzie dzielisz się przejazdem z kimś, kogo poznałeś tylko przez internet. Świat, w którym przekazujesz klucze do swojego mieszkania turyście odwiedzającemu Twoje miasto. Świat, w którym ufasz obcym i dzielisz się z nim rzeczami, których jesteś właścicielem.
Ten świat jest realny. I Ty w nim żyjesz.
Ta globalna rewolucja, umożliwiona przez rozwój gospodarczy, zmienia zachowania konsumenckie oraz powoduje wzrost liczby wzajemnych połączeń, pozwalając nam uwolnić się od ograniczeń przeszłości poprzez robienie tego, co potrafimy najlepiej: współpracę i dzielenie się na niespotykaną skalę.
Definicja Ekonomii Współdzielenia
Oxford English Dictionary definiuje ekonomię współdzielenia jako “system ekonomiczny, w którym aktywa lub usługi są dzielone między sobą pomiędzy osobami prywatnymi, albo za darmo albo za opłatą, zwykle za pośrednictwem internetu”. Innymi słowy – potrzebujesz czegoś? Jeśli to mam, to się z Tobą podzielę.
Jest to system, w którym Ty i ja mamy dostęp do rzeczy, które są własnością kogoś innego. I dzięki technologii i smartfonom nie ograniczamy się jedynie do naszego najbliższego sąsiedztwa. Mamy teraz dostęp do całej sieci – w większości przypadków poprzez prostą aplikację. To sprawia, że użyteczne stają się najmniej wykorzystywane aktywa lub usługi jak wypełnianie pustych miejsc na drodze lub dzielenie się pustym mieszkaniem na weekend.
Motywacja ekonomiczna
Koncepcja leżąca u podstaw ekonomii współdzielenia była znana od wieków. Potrzebujesz młotka? Zapytaj o niego przyjaciela lub sąsiada. Nie masz samochodu? Pożycz go od kolegi. W swej istocie, ekonomia współdzielenia daje jednej osobie dostęp do czegoś, czego nie posiada, za pośrednictwem innej osoby prywatnej.
Nie jest to nowy pomysł, ale taki, który zmienia świat biznesu. W minionych wiekach szkoliliśmy się do chęci posiadania prawa własności do rzeczy. Zjawisko to określa się jako “świerzb konsumentów”.
Wtedy jednak przydarzył się ogólnoświatowy kryzys finansowy.
Nagle musieliśmy obcinać nasze budżety zakupowe. Powoli zaczęliśmy sobie zadawać pytania dotyczące naszej potrzeby posiadania. Czy możesz sobie pozwolić na taki wydatek, jeżeli jesteś bez pracy? Czy możesz wziąć kredyt hipoteczny w tak niepewnych ekonomicznie czasach? Potem gwałtownie wzrosła stopa bezrobocia, która zmniejszyła dodatkowo częstotliwość naszej konsumpcji.
Ograniczenia finansowe i praktyczne związane z posiadaniem przesunęły ludzi w stronę ogólnego dostępu do zbędnego majątku. Ludzie zaczęli rozumieć, że mogliby zarabiać na dzieleniu się swoimi niewykorzystywanymi zasobami. Gospodarcza rzeczywistość posiadania nie była już tak atrakcyjna, szczególnie w przypadku drogich produktów wymagających konserwacji. Samochody i domy są dobrym przykładem, z platformami peer-to-peer z zakresu carsharingu (Drivy, OuiCar, GetAround), wspólnych przejazdów (BlaBlaCar), wymiany domów (LoveHomeSwap), czy krótkoterminowych wynajmów mieszkań (Airbnb).
Technologiczny rozwój w ekonomii współdzielenia
Zaawansowane technologie i media społecznościowe w XXI wieku nadają nowego znaczenia ekonomii współdzielenia. Obecnie ludzie mają do dyspozycji różne kanały i praktyki udostępniania, aby rozwijać swoją społeczność i budować połączenia z innymi poza tradycyjnymi sieciami kontaktu poprzez urządzenia mobilne czy szybkie łącza internetowe.
Wraz z pojawieniem się Facebooka (który dał ludziom profile internetowe), telefonów z GPS (które pozwalają łatwo znaleźć czyjąś lokalizację) i rynkami handlu w internecie jak eBay czy Amazon (które popularyzują wymianę dóbr między obcymi osobami) w końcu pojawiła się ekonomia hybrydowa.
Ekonomia współdzielenia umożliwia ludziom nawiązywanie nowych relacji, które historycznie były ograniczone przez czas, odległość, brak informacji i inne bariery. Technologia nie daje ludziom środków do uciekania przed światem, który ich otacza: daje ludziom środki do rozszerzania ich kręgów zaufania i umożliwia im kontakt oraz skłania do interakcji z innymi jak nigdy wcześniej.
Ekonomia dla ludzi: Rozwój społeczny
Ważniejszym czynnikiem wzrostu gospodarki współdzielenia była zmiana zachowań konsumentów. Bańka “2000 dot-com” pękła i w konsekwencji globalna gospodarka spowolniła, powodując 8 lat później ogólne rozczarowanie złudzeniem posiadania i odchodzenie ludzi od masowego wydawania środków. Z gospodarką zmierzającą na południe, wielu konsumentów, szczególnie “milenialsów”, zaczęło zwracać się w stronę idei dzielenia się i szukać nowych dróg zaspokajania swoich potrzeb.
W każdym kwartale, blisko 12 milionów użytkowników BlaBlaCar dzieli się długodystansowymi przejazdami swoimi samochodami z innymi. W tej społeczności dzielących się, ludzie wywodzą się z różnych środowisk, profesji i kultur; ludzie, którzy nigdy nie spotkaliby się w innych okolicznościach i którzy zdecydowali się na dzielenie się swoim przejazdem. Połowa naszych użytkowników mówi, że wspólne przejazdy otworzyły ich na innych. W ten sposób postrzeganie “innych”, wśród “obcych” zmienia się i krąg ludzi, którym ufamy rozszerza się diametralnie.
Niedawno, ściśle współpracujący z NYU Stern, prof. Arun Sundararajan, autor “The Sharing Economy”, analizował co buduje zaufanie w relacjach w internecie i jakie są skutki personalnych powiązań, które pomagają to zaufanie tworzyć. Nasze badania, nazwane “Entering the Trust Age” pokazują, że używanie jednej platformy ekonomii współdzielenia przenosi się na inne. Poprzez używanie jednej platformy ludzie łatwiej ufają obcym, kiedy korzystają z innej, co oznacza, że zaufanie nie jest budowane tylko w jednym kontekście. To zaufanie, którego efekt rozprzestrzenia się także na inne działalności gospodarcze, a także na całe społeczeństwo.
Trzy główne zasady ekonomii współdzielenia
W BlaBlaCar wierzymy w trzy znaczące zasady, które napędzają ekonomię współdzielenia:
Wartość niewykorzystana jest marnowana: Po trudnościach związanych ze znalezieniem przejazdu, Frederic Mazella wpadł na pomysł, aby otworzyć serwis wspólnych przejazdów. Wszystkie miejsca w pociągach zmierzających w jego kierunku były zajęte, ale nie w prywatnych samochodach (niewykorzystane aktywa). To doświadczenie zmotywowało go do reorganizacji zmarnowanego kapitału w formę wspólnych przejazdów.
Dostęp przebija własność: Dzisiejsze pokolenie konsumentów jest mniej zainteresowane tradycyjnym pojęciem własności, faworyzując wynajmowanie lub pożyczanie aktywów, które lepiej pasują do ich stylu życia. Dostęp oznacza również, że możemy łatwo pokonać przeszkody (jak na przykład nie posiadanie prawa jazdy lub brak możliwości kupna drogich biletów kolejowych), czyniąc nas bardziej mobilnymi niż kiedykolwiek wcześniej.
Zaufanie: Globalizacja utorowała drogę do połączenia świata dla przedsiębiorstw i narodów. Z czasem, łączność poprzez społecznościowe środki przekazu z naszymi wirtualnymi profilami (posiadającymi pewną reputację) pozwala nam w łatwy sposób współpracować z obcymi.
Na pewno jesteś przyzwyczajony do dzielenia się rzeczami z Twoją rodziną i przyjaciółmi. Teraz dziel się rzeczami z obcymi. W tym świecie wszyscy się dzielą. Jesteśmy teraz upoważnieni do dzielenia się dobrami, wiedzą, pieniędzmi, umiejętnościami, siecią, treścią itp. poprzez różnego rodzaju serwisy. Osiągnęliśmy zdolność do przyczyniania się w bardziej bezpośredni sposób, aby wpływać na społeczeństwo i gospodarkę na światową skalę. Wszystkie te postępy nadają formę ekonomii współdzielenia, w której żyjemy dzisiaj.
